ΖΩΗ ΘΑΝΑΤΟΣ ΜΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΑ

    Τὸ παρὸν κείμενο φαίνεται νὰ εἶναι μία μελέτη γιὰ τὴν μὴ ἀναπαραστατική, ἀνακλαστική, πρόσληψη τῆς ζωῆς καὶ τοῦ θανάτου καὶ τὴν τελετουργικὴ βίωσή της κατὰ τὴν ἀρχαιότητα, στὸ πλαίσιο τῆς ἀδιαχώριστης, ὀργανικῆς ὁλότητας ἀνθρώπου-Φύσης.
    Τὸ παρὸν κείμενο εἶναι ὅλα ὅσα φαίνεται νὰ εἶναι, ἀλλὰ δὲν εἶναι μόνον αὐτά· εἶναι κάτι πολὺ περισσότερο καὶ παράλληλα κάτι πέρα ἀπὸ ὅλα αὐτὰ καὶ τὸν σύγχρονόν τους ὁρίζοντα: Εἶναι ἡ ἀφόρμηση τῆς διατύπωσης μιᾶς διερώτησης ὅσον ἀφορᾶ τὴν δυνατότητα διαφυγῆς τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὸ σημερινὸ ἀδιέξοδο τῆς σχέσης του μὲ τὴν Φύση· ἡ Φύση ἀπειλεῖ πλέον σοβαρότατα τὴν ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος ἐπὶ αἰῶνες διέγραψε, καὶ ἀκόμη στὸ παρὸν διαγράφει, μία πορεία ὑπερτροφικῆς βούλησης κατίσχυσης καὶ ἐπιτέλεσης ἀκραίων πράξεων παρέμβασης ἐπὶ τῆς Φύσης, μία πορεία θεμελιωμένη στὴν ἀκόλουθη, μείζονα, πλάνη: στὴν ἀναπαραστατικὴ βεβαιότητα τοῦ ἀνθρώπου περὶ τοῦ πλήρους, ἀπόλυτου, διαχωρισμοῦ του ἀπὸ αὐτήν, βεβαιότητα ἡ ὁποία ὡς παρεπόμενο εἶχε τὴν αὐτο-θεοποίηση τῆς ἀξίας του, τῆς δύναμής του, τῶν δυνατοτήτων του καὶ τὴν υἱοθέτηση τοῦ μηδενιστικοῦ δόγματος «ὅλα μοῦ ἐπιτρέπονται».
    Τὸ ἐρώτημα τὸ ὁποῖο θέτει στὸ Ἐπίμετρό του τὸ παρὸν κείμενο εἶναι κατὰ πόσον ἡ στοχαστική —μὲ παραδειγματικὸ ἐπίκεντρο τὸν Ἐμπεδοκλῆ— καὶ ἡ ποιητική —μὲ παραδειγματικὲς ἀναφορὲς τὸν Ὅμηρο, τὸν Ἡσίοδο, τὸν Εὐριπίδη καὶ τοὺς ὀρφικοὺς ὕμνους— δείξη τῆς ὀργανικῆς ὁλότητας ἀνθρώπου-Φύσης, θὰ μποροῦσε νὰ ἐκληφθεῖ ὡς μία ἀρχαϊκὴ ἁπλοϊκότητα ἢ ὡς μία διττὴ εὑρετικὴ ἀνάκτησης τῆς φυσικῆς ἱερότητας τῆς ζωῆς.

Εκδόσεις Παπαζήση, Νικηταρά 2 & Εμμ. Μπενάκη, 106 78 Αθήνα, τηλ. 2103811416

Μεταξύ της εκκάλυψης και της απώλειας του Φιλοσοφείν

Το κείμενο αυτό ούτε αποφαίνεται σχετικά με τις αιτίες απώλειας του φιλοσοφείν ούτε αποφαίνεται για τις συνθήκες που ευνοούν την εκκάλυψή του· το κείμενο αυτό δεν αποφαίνεται ως προς όλα τα προαναφερθέντα, καθώς δεν επιθυμεί να δογματίσει· και δεν επιθυμεί να δογματίσει, γιατί το διαπερνά η υποψία πως το δογματίζειν συσκοτίζει τον ορίζοντα του απορείν, άρα: και του φιλοσοφείν· για αυτό, λοιπόν, το παρόν κείμενο υποτυπώνει τον λόγο του υπό τη μορφή επτά αναστοχαστικών ερωτημάτων περί το φιλοσοφείν, δηλαδή επτά μετα-ερωτημάτων, τα οποία εστιάζονται στο μεταξύ της εκκάλυψης και της απώλειας του φιλοσοφείν· επομένως, η ανέλιξη του κειμένου αυτού συνιστά μία ατοπία, , μία ατοπία, όμως, αναμφίβολα δηλωτική —εκ του περιεχομένου της— τόσο εκείνης της αδιατάρακτης βούλησης η οποία προασπίζεται την εκκάλυψη του φιλοσοφείν όσο και εκείνου του έμμονου πάθους το οποίο αγωνίζεται για τη μη απώλεια αυτού τούτου, του φιλοσοφείν.
Τα επτά μετα-ερωτήματα του παρόντος κειμένου, αφορούν τις εξής θεματικές: το αν είναι αναγκαίο να αποτελεί αντικείμενο προβληματικής του φιλοσοφείν ο βιοπολιτικός του χώρος· το κατά πόσον το πρόταγμα του φιλοσοφείν θα πρέπει να είναι η προσαρμογή του στην κατεστημένη πραγματικότητα ή —αντίθετα— η υπέρβασή της· το αν θεμελιώδης προϋπόθεση της ύπαρξης του φιλοσοφείν είναι η φαντασιακή του αυτονόμηση από την κατεστημένη σκέψη· το αν το φιλοσοφείν θα πρέπει να είναι μοχλός ανατροπής ή εργαλείο επιδίωξης ωφελημάτων· το κατά πόσον η ηγεμονία της αναπαράστασης περιορίζει την ευρετική του φιλοσοφείν και η εγκατάλειψή της την διευρύνει· το κατά πόσον ο μη αδιάλειπτος αυτοέλεγχος και η μη περιοδική αυτοαναίρεση του φιλοσοφείν οδηγούν στον ολοκληρωτισμό.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

 

Εκδόσεις Παπαζήση, Νικηταρά 2 & Εμμ. Μπενάκη, 106 78 Αθήνα, τηλ. 2103811416

Το βλέμμα και το αίμα

H επίτευξη του τραγικού απαιτεί ένα και μόνον: την αλήθεια τουβλέμματος και του αίματος ως μη αναπαραστατικών οντολογικών συσπειρώσεων του γίγνεσθαι της ζωής του υποκειμένου・αυτότουλάχιστον φαίνεται να επισημαίνει, παραδειγματικά, εκείνο το άλλο βλέμμα και εκείνο το άλλο αίμα της Μήδειας, ενώπιον του ανοικτού προς τον θάνατο χρόνου・ δηλαδή: ενώπιον της ανοικτότητας του χρόνου προς τη μη αναπαραστατική, ανακλαστική–άμεση, καταληπτική και ριζωματική–πρόσληψη της σωματικότητας, της υλικότητας, της βαρύτητας και του βάθους του συγκεκριμένου, του πραγματικού και μοναδικού τραγικού・ αυτού ακριβώς, του τραγικού, το οποίο παντελώς έχει συνθλιβεί (σκληρή εκδοχή) ή διαφεύγει (ήπια εκδοχή) από τις πολυώνυμες, εμβληματικές, μηχανές ερμηνευτικής προσέγγισης του νοήματος του τραγικού.

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εκδόσεις Παπαζήση, Νικηταρά 2 & Εμμ. Μπενάκη, 106 78 Αθήνα, τηλ. 2103811416

Studies in Philosophy

Η παρούσα συλλογή μελετών περιλαμβάνει έξι δοκίμια τα οποία αποτελούν μία σειρά στοχαστικών προσεγγίσεων που αφορούν πολύ σημαντικές όψεις της σκέψης του Ηρακλείτου, του Πλάτωνα, του Nietzsche και του Marcuse, τις οποίες αντιμετωπίζουν υπό μία νέα εντελώς ερμηνευτική προσέγγιση. Αυτή η εντελώς νέα ερμηνευτική προσέγγιση αφορά: Την πλατωνική πραγμάτευση του προβλήματος της σχέσης της ηθικής και της πολιτικής θεωρίας με την πράξη, καθώς επίσης τη διατύπωση της παιδείας της διαλλαγής του αισθητικού της καθημερινής ζωής εκ μέρους του Πλάτωνα∙ τη διατύπωση της φιλοσοφίας της (μη αναγώγιμης) πολλαπλότητας και της μάσκας ως μη μεταφυσικού στοχασμού από τον Νietzsche, καθώς επίσης την πρόσληψη του κόσμου ως παιγνίου από τον Ηράκλειτο και τονNietzsche∙ τη διατύπωση της ριζοσπαστικής, τριπλής, οικολογικής φιλοσοφίας (: οικολογία του υποκειμένου, κοινωνική οικολογία και οικολογία της φύσης-περιβάλλοντος) από τον Μarcuse, στο πλαίσιο της οποίας η καθημερινότητα θα έχει μεταμορφωθεί σε αισθητικό φαινόμενο, στο αισθητικό της καθημερινής ζωής, που οι απαρχές του ανάγονται στον Πλάτωνα.

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

 

Εκδόσεις Ρώμη, Τσιμισκή 16, 54624, Θεσσαλονίκη, τηλ. 2310227581

Από τον Nietzsche στον Kerouac. Το θεμέλιο, η άβυσσος, η περιπλάνηση

Τι είναι (η) άβυσσος;

Αυτή, η άβυσσος, για το υποκείμενο, είναι οντολογικά, και ερμηνευτικά, κραταιή σε σχέση με το θεμέλιο και την περιπλάνηση:

Γιατί, η άβυσσος είναι πάντοτε παρούσα: προηγείται της παρουσίας του θεμελίου, υπό-κειται αυτού κατά την παρουσία του, αναγκάζει το υποκείμενο να κατακρημνισθεί μέσα της κατά την απο-θεμελίωση / αφ-αίρεση του θεμελίου του.

Γιατί, η άβυσσος προηγείται της περιπλάνησης, είναι η οντολογική της προϋπόθεση και παραχρήμα η πρωταρχική ερμηνευτική κατηγορία σε σχέση με αυτήν.

Γιατί, η άβυσσος είναι ταυτόσημη με την πιο κρίσιμη διακύβευση για το υποκείμενο· την ακόλουθη: είτε τον περιορισμό του στον πάντοτε ενεργό τρόπο της: την απο-θεμελίωσή του, δηλαδή, την πολύτροπη και πολυώνυμη εκμηδένισή του (στην οποία περιλαμβάνεται και ο θάνατός του), είτε, στη συνέχεια, τη δυνατότητα ανα-νέωσης της ζωής του ως δημιουργίας ενός τόπου – θεμελίου ή ενός τόπου περιπλάνησης.

Από την έποψη αυτή, η παρούσα μελέτη δεν είναι παρά η απόπειρα υποτύπωσης μίας προβληματικής για το θεμέλιο, την άβυσσο και την περιπλάνηση, δηλαδή –και τελικά– μιας σχεσιολογικής πραγμάτευσης για την άβυσσο, και, συγχρόνως, δεν είναι παρά η δοκιμή της αποτύπωσης τεσσάρων υπομνημάτων για τους δρόμους περιπλάνησης των Nietzsche, Segalen, Eberhardt και  Kerouac.

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

 

Εκδόσεις Παπαζήση, Νικηταρά 2 & Εμμ. Μπενάκη, 106 78 Αθήνα, τηλ. 2103811416

Η ανακλαστική διαλεκτική του λόγου και της βίας στον Θουκυδίδη

Η μελέτη αυτή ανιχνεύει κειμενικά στοιχεία στις Ιστορίες του Θουκυδίδη, τα οποία οδηγούν στην ανάδυση μιας άλλης προβληματικής που αφορά την ανάγνωση του γίγνεσθαι το οποίο αφηγείται το έργο του• πιο διακριβωμένα: η μελέτη αυτή εστιάζει την προσοχή της στο γίγνεσθαι όταν αυτό εκφεύγει, ή και διαφεύγει, της αναγωγής του στο καθολικό, στην αναπαράσταση, στο πλαίσιο της ψευδοδιαλεκτικής καθολικού – συγκεκριμένου• πρόκειται για το γίγνεσθαι-πόλεμος, για το γίγνεσθαι-πόλεμος με προνομιούχες αναφορές του το λόγο και τη βία, το οποίο αφήνει, πράγματι, τη δυνατότητα να αναγνωσθεί ριζικά διαφορετικά και, επομένως, να αποκατασταθεί ως συνεχές του γίγνεσθαι, ως γίγνεσθαι-continuum. Η ανάγνωση αυτή επιχειρείται στο πλαίσιο μιας άλλης, καινοφανούς, διαλεκτικής, πέρα από τη ψευδοδιαλεκτική καθολικού – συγκεκριμένου και τις εκφάνσεις της (πλατωνική, εγελιανή, μαρξι{στι}κή): στο πλαίσιο της ανακλαστικής διαλεκτικής, η οποία λαμβάνει, μέσα στις Ιστορίες, τη μορφή της ανακλαστικής διαλεκτικής του λόγου και της βίας, της ανακλαστικής διαλεκτικής όχι των αναπαραστάσεων αλλά των κρυσταλλώσεων του λόγου και της βίας• το γεγονός όμως της εκκάλυψης της διαλεκτικής αυτής, επιτρέπει, με τη σειρά του, την επαναπόδοση της υλικότητας, της βαρύτητας, του βάθους και της σωματικότητας της πρόσληψης του γίγνεσθαι εκ μέρους του υποκειμένου.

Η επαναπόδοση αυτή, η οποία επιτυγχάνεται από την ανακλαστική διαλεκτική του λόγου και της βίας, φαίνεται να προσφέρει την ιστορική πραγματικότητα, άρα: και την ιστορική δυνατότητα, της άρνησης αναγωγής της πρόσληψης του κόσμου εκ μέρους του υποκειμένου στην επιφανειακότητα και ελαφρότητα του καθολικού-αναπαράστασης, καθώς επίσης και της άρνησης υπαγωγής του υποκειμένου στο καθολικό το οποίο – όπως προκύπτει και πάλι από τις Ιστορίες – εκμηδενίζει πολλαπλά, κειμενικά, αξιολογικά, γνωσιακά και οντικά, το υποκείμενο-συγκεκριμένο• ακριβώς όμως εξ αιτίας όλων αυτών, η ανακλαστική διαλεκτική του λόγου και της βίας έχει τη δύναμη και, συνεπώς, τη δυνατότητα να είναι ένα παραδειγματικό σχήμα της επίτευξης της κοινωνικής και πολιτικής πράξης του υποκειμένου ως άμεσης και αυθόρμητης, μέσα στο κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι-πόλεμο, κομψά κεκαλυμμένο ή ωμά απροκάλυπτο πόλεμο.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: Η ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΣΤΟΝ ΘΟΥΚΥΔΙΔΗ

 

Εκδόσεις Ινστιτούτου του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Ιπποκράτους 8, 106 79 Αθήνα, τηλ. 2103615156

Άνθρωπος και Φύση. Η τριπλή προοπτική: Πολιτική – Ηθική – Αισθητική

Το βιβλίο αυτό απαρτίζεται από τρία επιμέρους δοκίμια τα οποία εστιάζουν την προσοχή τους σε τρεις θεμελιώδεις όψεις της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση: την πολιτική, την ηθική και την αισθητική.

Στο πρώτο δοκίμιο ορίζεται το πεδίο της πραγματικής οικολογίας, το οποίο πολιτικά διαχωρίζεται σαφώς από αυτό της ψευδο-οικολογίας, καθώς περιλαμβάνει την οικολογία του υποκειμένου και την κοινωνική οικολογία ως στενά και άρρηκτα συνυφασμένες με την οικολογία της φύσης-περιβάλλοντος. Στο δεύτερο δοκίμιο διατυπώνεται η οφειλόμενη ηθική στάση του ανθρώπου απέναντι στα ζώα, μέσα από τη συζήτηση περί της αποδοχής του εντελώς παραγνωρισμένου, κι ωστόσο τόσο σημαντικού, δικαιώματός τους στην απόλαυση. Στο τρίτο, τέλος, δοκίμιο, αναλύεται η αισθητική προσέγγιση της φύσης, μέσα από μία παραδειγματική πραγμάτευσή της η οποία αφορά τη φωτογράφιση των πουλιών και τη σχέση που αναπτύσσει το ανθρώπινο βλέμμα με αυτά.

ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εκδόσεις Παπαζήση, Νικηταρά 2 & Εμμ. Μπενάκη, 106 78 Αθήνα, τηλ. 2103811416

Η πρόσληψη του Νίτσε στην Ελλάδα. Τέχνη και Διόνυσος, Βλαστός και Καζαντζάκης

Το αντικείμενο πραγμάτευσης της συγκεκριμένης μελέτης είναι ο ελληνικός νιτσεϊσμός. Στο πλαίσιό της εξετάζονται θεμελιώδεις όψεις της πρόσληψης του Νίτσε στην Ελλάδα, όπως είναι η περίπτωση των περιοδικών «Τέχνη» και «Διόνυσος» καθώς επίσης και αυτές των Πέτρου Βλαστού και Νίκου Καζαντζάκη. Πιο διακριβωμένα, η ίδια πάντοτε μελέτη καταλήγει στα εξής συμπεράσματα: Ο νιτσεϊσμός των δύο περιοδικών λαμβάνει τη μορφή του εθνικισμού και του κοινωνικού ανισοτισμού, ακόμη και του κοινωνικού δαρβινισμού στην περίπτωση του συνεργάτη της «Τέχνης», του Παύλου Νιρβάνα. Ο νιτσεϊσμός του Βλαστού εμφανίζεται ως σκληρός κοινωνικός – φυλετικός ρατσισμός και ως ευγονική, γνωρίζει δε, όπως και ο νιτσεϊσμός της «Τέχνης» και του «Διονύσου», τον έπαινο και το θαυμασμό του Κωστή Παλαμά. Ο νιτσεϊσμός του Καζαντζάκη διακρίνεται από μεγάλο βάθος και αδιάλειπτη συνέχεια: σημείο εκκίνησής του είναι η διατριβή του συγγραφέα για τον Νίτσε, επόμενος σταθμός του είναι ο θαυμασμός του ιδίου για τον Μουσολίνι και τον Φράνκο, και σημείο κατάληξής του είναι η συνεργασία του με τη «Νεολαία» του καθεστώτος Μεταξά.

Η παρούσα μελέτη ακολούθως καταδεικνύει τον ελληνικό νιτσεϊσμό ως χονδροειδή παρερμηνεία της νιτσεϊκής φιλοσοφίας της πολλαπλότητας και της μάσκας, και αναδεικνύει την πλήρη ανεπάρκεια της φιλολογικής προσέγγισης αυτού του φαινομένου ώς σήμερα.

Στο Επίμετρο, η ίδια μελέτη συζητά δύο θέματα, ορισμένως συναφή προς τον ελληνικό νιτσεϊσμό. Το πρώτο αφορά τη φιλοτέχνηση της εικόνας του Νίτσε από την αδελφή του, ως γερμανού εθνικιστή και προδρόμου του εθνικοσοσιαλισμού φιλοσόφου. Το δεύτερο αφορά το ακανθώδες ζήτημα της σχέσης του Heidegger με τον εθνικοσοσιαλισμό και τον Νίτσε· στο πλαίσιο της πραγμάτευσης του ζητήματος αυτού, η μελέτη καταληκτικά επιχειρεί μία κειμενική αντιπαράθεση των δύο φιλοσόφων, εστιαζόμενη στην έννοια της πατρίδος και της απουσίας πατρίδος, εννοούμενης με μία φιλοσοφική – πολιτική σημασία.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εκδόσεις Παπαζήση, Νικηταρά 2 & Εμμ. Μπενάκη, 106 78 Αθήνα, τηλ. 2103822426

Φιλοσοφία και κοινωνικά συγκεκριμένο στον Πολιτικό του Πλάτωνα. Η περίπτωση της ανομοιότητος ή διαφοράς

Η παρούσα μελέτη στην ερμηνευτική της πορεία προσπερνά, αφήνοντας έτσι οριστικά πίσω της, τις Συμπληγάδες που αναμφίβολα συνιστούσαν (και ακόμη συνιστούν) για τη στοχαστική ανάγνωση της πλατωνικής φιλοσοφίας, αφ’ ενός η Σκύλλα των τετριμμένων πια πλατωνισμών και αφ’ ετέρου η Χάρυβδη των ανιαρών σήμερα αντιπλατωνισμών. Μοναδικός προορισμός της μελέτης αυτής είναι να επισκεφθεί και να ομιλήσει σχετικά με έναν απολύτως υπαρκτό μα παντελώς ξένο φιλοσοφικό τόπο για όλους όσοι είναι – λίγο ή πολύ – εξοικειωμένοι με τη φιλοσοφία του πλατωνικού Σωκράτη και τις αναρίθμητες προσεγγίσεις της στο πλαίσιο των πλατωνικών σπουδών. Πρόκειται για εκείνο τον φιλοσοφικό τόπο μέσα από τον οποίο εκκαλύπτεται η προβληματική ενός άλλου πλατωνικού φιλοσοφούντος υποκειμένου, του (Ελεάτου) Ξένου· και είναι ακριβώς αυτός, ο Ελεάτης Ξένος, ο οποίος με απαράμιλλη ένταση και πρωτοφανέρωτη πολυτροπία, πραγματεύεται τη σχέση φιλοσοφίας και κοινωνικά συγκεκριμένου, μέσα από την ανάδειξη τριών θεματικών οι οποίες αφορούν αντίστοιχα: τη σχέση του πολιτικού – και της πολιτικής – με την ανομοιότητα ή διαφορά, τη συζήτηση περί της ιδίας της ανομοιότητος ή διαφοράς και, τέλος, τη σχέση της φιλοσοφίας προς την ανομοιότητα ή διαφορά – αλλά και, αντιστρόφως, της ανομοιότητος ή διαφοράς προς τη φιλοσοφία. Μάλιστα, η ανάδυση της όλης αυτής φιλοσοφικής προβληματικής του Ελεάτου Ξένου, είναι, πάντοτε κατά τον ίδιο, ταυτόσημη με τον διαλεκτικότερο και ευρετικότερο της διαλεκτικής ευρετικής στοχασμό, σημείο εκκίνησης  του οποίου είναι ο Πολιτικός.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εκδόσεις Παπαζήση, Νικηταρά 2 & Εμμ. Μπενάκη, 106 78 Αθήνα, τηλ. 2103822496

Η αμφισβήτηση της αξίας κατάργησης της διαφοράς. Εισαγωγή σε μία ρητορική της

Το κείμενο αυτό είναι κατ’ αρχήν και κατά κύριο λόγο η Εισαγωγή στη ρητορική αμφισβήτησης της αξίας κατάργησης της διαφοράς, η οποία μάλιστα διαβεβαιωτικά προαναγγέλει ότι ο αγορητής της ρητορικής αυτής δεν θα είναι ο φιλοσοφικός λόγος ως προασπιστής της διαφοράς, αλλά η ίδια η φρίκη. Το ίδιο αυτό κείμενο συνοδεύει στη συνέχεια τη συγκεκριμένη Εισαγωγή με δύο παραδείγματα – ανάμεσα ασφαλώς σε απειράριθμα άλλα – της ρητορικής αυτής: τη μικρή αναλυτική και τη μικρή συστηματική της φρίκης, μέσα από τα οποία αναδύεται και ομιλεί – χωρίς καταγγελτικές ή υπερασπιστικές διαμεσολαβήσεις – η φρίκη της κατάργησης της διαφοράς και μόνον αυτή.

 Εκδόσεις Ινστιτούτο του Βιβλίου-Α. Καρδαμίτσα, Ιπποκράτους 8, 106 79 Αθήνα, τηλ. 2103615156

Το υποκείμενο της δύναμης. Καλλικλής, Nietzsche, Negri

Στη μελέτη αυτή αφήνεται να εκδιπλωθεί ο στοχασμός εκείνος, ο οποίος έχει πεισματικά αρνηθεί να συμπεριληφθεί στον περίκλειστο χώρο της μονότονης παρερμηνείας, της μακραίωνης σιωπής ή της σχεδόν μαινόμενης καταδίκης όσον αφορά την πράξη (και την έννοια) του υποκειμένου της δύναμης. Αντίθετα, ολωσδιόλου αντίθετα: ο ίδιος αυτός στοχασμός, έχοντας αποδεχθεί ως αναγκαία συνθήκη της ελευθερίας και της δημιουργίας την πράξη του υποκειμένου της δύναμης, ανοίγεται στον ορίζοντα του λόγου για το υποκείμενο αυτό, προσηλώνοντας το βλέμμα του στις τρεις ίσως πιο ‘διαβόητες’ μορφές της ιστορίας της φιλοσοφίας: τον Καλλικλή, τον Nietzsche και τον Negri.

Εκδόσεις Ινστιτούτο του Βιβλίου-Α. Καρδαμίτσα, Ιπποκράτους 8, 106 79 Αθήνα,  τηλ. 2103615156

Η ένταση, το υποκείμενο, η κοινωνία. Φιλοσοφικές παρατηρήσεις στη «Stultifera Navis» του Foucault

Η ιστορία της τρέλας και η πρώτη, εκτεταμένη, αναφορά του Foucault σε αυτήν, η «Stultifera Navis», είναι μόνον και εν τέλει μία ιστορία και μία αναφορά σε σχέση με την τρέλα; Ή μήπως, παράλληλα, πρόκειται για μία προνομιούχο αφήγηση και μία πρωτεύουσα αναφορά για την ιστορία της έντασης;

Το ερώτημα αυτό εγκαινιάζει την ολότελα διαφορετική αφετηρία της γενεαλογικής προσέγγισης, όσον αφορά την ένταση, στη σπουδή της οποίας αφιερώνεται για πρώτη φορά μία μελέτη. Στο πλαίσιο της μελέτης αυτής, υπό μία ολωσδιόλου νέα προοπτική, αυτήν της έντασης και της σχέσης τους με αυτήν, δοκιμάζεται να συζητηθούν, κατ’ αρχήν, η εικόνα, ο λόγος, καθώς επίσης μία παραδειγματική σειρά κοινωνικών πρακτικών (:η αποξένωση, η εγκάθειρξη, η φιλοσοφική, θρησκευτική και ηθική εκμηδένιση του υποκειμένου της έντασης).

Στη συνέχεια, γίνεται απόπειρα να διερευνηθεί ένα φάσμα ζητημάτων τα οποία αφορούν τη σχέση της έντασης με το υποκείμενο· στα ζητήματα αυτά, που συνιστούν τις προβληματικές της έντασης και αναδεικνύουν περαιτέρω τη σημασία της, εντάσσονται: η διαλεκτική της φαντασίας και της έντασης, η έλξη και ο φόβος ως η γοητεία του υποκειμένου της  έντασης, η ασυμφιλίωτη ένταση ως το απεριόριστο της επιθυμίας και της άρνησής της, αυτή η μη ένταση – «ο άνθρωπος», η αυθαιρεσία της απουσίας έντασης, καθώς επίσης η σχέση της έντασης με την ύπαρξη, το χρόνο, και το λόγο για το σεξ.

Εκδόσεις Παπαζήση, Νικηταρά 2 & Εμμ. Μπενάκη, 106 78 Αθήνα, τηλ. 2103822496

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Η αγωνία της άρνησης στον Marcuse, ή περί της θεμελίωσης της κοινωνικής του φιλοσοφίας

Η αγωνία της άρνησης στον Marcuse. Ή περί της θεμελίωσης της κοινωνικής του φιλοσοφίας. Τι σημαίνει ότι η αγωνία της άρνησης αποτελεί το θεμέλιο της κοινωνικής φιλοσοφίας του Marcuse; Τι σημαίνει ήδη ότι η άρνηση αποτελεί το θεμέλιο μιας κοινωνικής φιλοσοφίας; Για να απαντηθούν τα ερωτήματα αυτά θα πρέπει να απαντηθεί το πιο πρωταρχικό: τι σημαίνει η άρνηση στον Marcuse; Και πώς η σκέψη για την άρνηση, στον ίδιο φιλόσοφο, αναδύεται ως αγωνία της άρνησης;

Προκειμένου να απαντηθεί αυτό το κρίσιμο ερώτημα, στη μελέτη αυτή διερευνώνται εκείνα τα στοιχεία που αποτελούν αφορμές και τρόπους της αγωνίας της άρνησης· αφορμές όπως: η απόπειρα θεμελίωσης της άρνησης ως αγωνίας, η απουσία της άρνησης στο εσωτερικό της κοινωνίας· τρόποι όπως: η διακύβευση της Μεγάλης Άρνησης ως έκταση (από την Άρνηση στις αρνήσεις) και ως ένταση ατομικού-καθολικού. Διερευνάται ακόμη και εν τέλει το οριακό εγχείρημα που αφορά την αγωνία της άρνησης και το οποίο είναι η διακύβευση του καθολικού· η διακύβευση αυτή σφραγίζει τη μετάβαση από την προβληματική της Μεγάλης Άρνησης στην προβληματική της Μεγάλης Διακύβευσης, εννοούμενης πρωταρχικά ως εκκάλυψης και αποδοχής συμμετοχής στο παιχνίδι των ανώνυμων εκδοχών του α-περιορίστου άλλου, χάριν της απ-ελευθέρωσης.

Αυτή η διακύβευση του καθολικού, η οποία κινείται πέραν από την αγωνία της άρνησης (που έχει ως όριό της τη μη διακύβευσή του), αυτή η συμμετοχή στη Μεγάλη Διακύβευση, δεν είναι μία ακόμη εννοιολόγηση-αφαίρεση, δηλαδή: μία ακόμη εκδοχή της φιλοσοφίας περί  / υπέρ της διαφοράς, αλλά μία αποδοχή συμμετοχής στο παιχνίδι των εκκαλύψεων του άλλου, η οποία γίνεται απόπειρα να επιτευχθεί μέσα από την αισθητική απόσυρση της φιλοσοφίας υπέρ του συγκεκριμένου. Η έξοδος αυτή της φιλοσοφίας προς το αισθητικό, χάριν του συγκεκριμένου, επιτρέπει στο συγκεκριμένο-διαφορά να αφεθεί, ελεύθερο από τη φιλοσοφία, στο πεδίο του αισθητικού, το οποίο εκλαμβάνεται στη μη καταπιεστική χρήση του και παριστά τη μη-ταυτότητα του υποκειμένου με το αντικείμενο, του ατόμου με το άτομο· το γεγονός αυτό επιτρέπει στο συγκεκριμένο να οδηγηθεί στην απελευθέρωση και την αυτονομία. Αυτή λοιπόν η έξοδος ή απόσυρση της φιλοσοφίας υπηρετεί τον αταλάντευτα πρωταρχικό στόχο του φιλοσοφικού στοχασμού του Marcuse, ο οποίος είναι η πραγματική απελευθέρωση του ατόμου και της κοινωνίας. Στην περίπτωση αυτή, το είναι του γίγνεσθαι αυτής της πραγματικής αυτονομίας του ατόμου και αυτής της πραγματικής απελευθέρωσης της κοινωνίας, που είναι η Μεγάλη Διακύβευση, απαρτίζεται και συγχρόνως διαυγάζεται από τρία παιχνίδια-διακυβεύσεις τα οποία λαμβάνουν χώρα μεταξύ των δυνάμεων του κοινωνικού και του μετακοινωνικού, μέσα στο άτομο, ανάμεσα στα άτομα, και μεταξύ του ανθρώπου και τη φύσης.

Εκδόσεις  Παπαζήση, Νικηταρά 2 & Εμμ. Μπενάκη, 106 78 Αθήνα, τηλ. 2103811416

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Επιθυμία και τραγωδία. Η ύστατη πλατωνική ανθρωπολογία, πρόλογος: Κ.Ι.Δεσποτόπουλος

Με τον όρο Επιθυμία δηλώνεται η εμβολή του πλατωνικού φιλοσοφικού λόγου στην τάξη των συμβάντων ανάδυσης και πλήρωσης της επιθυμίας, ως το τελικό αντικείμενο της πλέον πρωταρχικής μέριμνας της ύστατης πλατωνικής ανθρωπολογίας, που είναι – θεμελιωδώς – η προάσπιση της διαφοράς στο ενδοϋποκειμενικό πεδίο· η εμβολή αυτή δεν είναι παρά ο πυρήνας μιας νέας πολιτικής περί του εαυτού, η οποία διανοίγει ένα βαθύτατο ρήγμα τόσο με την προγενέστερη πλατωνική σκέψη όσο και με τα σύγχρονα του Πλάτωνα πολιτισμικά δεδομένα.

Με τον όρο Τραγωδία, γίνεται αναφορά στα κρίσιμα παρεπόμενα της πρωταρχικής μέριμνας της ύστατης πλατωνικής ανθρωπολογίας: στη μέριμνα προάσπισης της διαφοράς – μέριμνα επίτευξης της διαλλαγής, που λαμβάνει τη μορφή δοκιμής επίτευξης μιας αισθητικής παράστασης της διαλλαγής μέσα στην καθημερινότητα του βίου, στη διακρίβωση των αδιεξόδων του φιλοσοφικού λόγου – εγγενώς συνδεδεμένων με τη μέριμνα προάσπισης της διαφοράς–, και στη στοχαστική απόπειρα υπέρβασής τους· όλα τα στοιχεία αυτά θεμελιώνουν την κατηγορία του τραγικού, ενός τραγικού αντίτεχνου αυτού των ποιητών, που συνιστά την ολοκλήρωση της ύστατης πλατωνικής ανθρωπολογίας.

Σύμφωνα με την ανθρωπολογία αυτή, μετά την εκκάλυψη του όλου λόγου γα την επιθυμία, μετά την εκδίπλωση της βούλησης είσδυσης του λόγου αυτού στο ενταύθα, ούτε το συμβατικά καθημερινό ούτε το συμβατικά αισθητικό είναι σε θέση να προσφέρουν μία νέα δυνατότητα αντιμετώπισης της ανθρώπινης κατάστασης· η αντιμετώπιση αυτή προτείνεται να επιτευχθεί μέσα από την αντισυμβατική είσοδο του αισθητικού ως τραγικού – μέσα στην καθημερινότητα. Η είσοδος αυτή θα δηλώνει, βέβαια, κατ’ αρχήν την προσδοκία η εμπειρία του συμπαγούς του ενταύθα να διαρρηχθεί από το λόγο για το ενταύθα, αλλά και παράλληλα την αποδοχή ότι ο λόγος για το ενταύθα διαμορφώνει το είναι του μέσα στην εμπειρία αυτού του συμπαγούς.

Εκδόσεις Παπαζήση, Νικηταρά 2 & Εμμ. Μπενάκη, 106 78 Αθήνα, τηλ. 2103811416

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Η συνειδητοποίηση του «νιτσεϊσμού» ως ελληνισμός. Τα περιοδικά Τέχνη και Διόνυσος

Σύμφωνα με τα περιοδικά «Τέχνη» και «Διόνυσος», ο Νίτσε αποτελεί την τελευταία λαμπρή έκφραση του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Οι Έλληνες της εποχής τους, οφείλουν να συλλάβουν τον ελληνισμό ως νιτσεϊσμό και να συγκροτήσουν μία ελληνική εθνική συνείδηση της οποίας τα θεμέλια θα πρέπει να στηρίζονται στη φιλοσοφία του Νίτσε.

Οι λόγοι αυτής της άποψης των δύο περιοδικών είναι οι ακόλουθοι: Επειδή η Ελλάδα ήταν εκείνη την εποχή σε καθεστώς παρακμής, έχοντας ηττηθεί από την Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1897, και επειδή – σύμφωνα με την ερμηνεία των δύο περιοδικών – η νιτσεϊκή φιλοσοφία ήταν η φιλοσοφική έκφραση της πολιτικής του Βίσμαρκ η οποία οδήγησε τη Γερμανία σε ακμή και σε πολεμικές νίκες, θα αρκούσε η συνειδητοποίηση του ελληνισμού ως νιτσεϊσμού, η διαμόρφωση της ελληνικής εθνικής συνείδησης ως νιτσεϊκής για να ξεπεράσει η Ελλάδα την παρακμή και να καταστεί ξανά νικηφόρα. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, τα δύο περιοδικά, με πολλούς τρόπους, προσπάθησαν να καταστήσουν γνωστή τη σκέψη του Νίτσε στους αναγνώστες τους και να τους πείσουν να την αποδεχθούν.

Η μελέτη στη συνέχειά της παρουσιάζει αναλυτικά όλη αυτή την προσπάθεια των δύο περιοδικών και στο τέλος της εξετάζει την ερμηνεία της νιτσεϊκής φιλοσοφίας την οποία διατυπώνουν τα δύο περιοδικά και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για παρερμηνεία της.

 

Το παίγνιο του κόσμου και η προβληματική μιας μη μεταφυσικής κατεύθυνσης του στοχασμού

Το παίγνιο του κόσμου και η προβληματική μιας μη μεταφυσικής κατεύθυνσης του στοχασμού· η σύνδεση εντός αυτής της φράσης δεν σημαίνει μία σύνδεση μεταξύ του παιγνίου του κόσμου και της προβληματικής μιας μη μεταφυσικής κατεύθυνσης του στοχασμού, η οποία παράλληλα – και κυρίως – προεξαγγέλλει το παίγνιο του κόσμου ως σήμα μιας μη μεταφυσικής κατεύθυνσης.

       Κινούμενη πέρα από την άποψη αυτή, που – ακολουθώντας την εκ μέρους του Νίτσε ανάγνωση του Ηράκλειτου – ασπάστηκαν οι Heidegger, Fink, Αξελός και Derrida, η έρευνά μας θεωρεί ότι το παίγνιο του κόσμου δεν αποτελεί σήμα μιας μη μεταφυσικής κατεύθυνσης του στοχασμού, και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το πρόβλημα της ανεύρεσης μιας σκέψης που θα σηματοδοτεί μία μη μεταφυσική κατεύθυνση, δεν μπορεί, όπως μας έδειξε η μελέτη της σκέψης του παιγνίου του κόσμου, να επιλυθεί όσο ομιλούμε για το πρόβλημα ενός μη μεταφυσικού στοχασμού για το είναι του κόσμου και αγνοούμε το πρόβλημα ενός μη μεταφυσικού είναι του στοχασμού· όσο αγνοούμε, ή υποτιμάμε, ότι η υπέρβαση της μεταφυσικής στο είναι της σκέψης είναι η πρωταρχική προϋπόθεση για να είναι η σκέψη πέρα από οποιαδήποτε μορφή της μεταφυσικής.

Η υπέρβαση της μεταφυσικής όσον αφορά το είναι της σκέψης, επιτυγχάνεται με την παρουσία της αβύσσου (Abgrund) στο είναι-θεμέλιο (Grund) της σκέψης· πρόκειται, δηλαδή, αφενός για τημετατόπιση της παρουσίας της αβύσσου από τη σκέψη για το είναι στο είναι της σκέψης, και, αφετέρου, για την πρωταρχικότητα της αβύσσου όσον αφορά το είναι της σκέψης σε σχέση με μια σκέψη για το είναι ως θεμέλιο-άβυσσο. Και η άβυσσος αυτή, η άβυσσος της ανωνυμίας, δεν μπορεί να λεχθεί ότι δηλώνει μία μη μεταφυσική κατεύθυνση, παρά μόνον καταχρηστικά· γιατί η παρουσία της αβύσσου στο είναι-θεμέλιο της σκέψης δεν παραπέμπει τη σκέψη πουθενά – ούτε πουθενά την κατευθύνει.

Εκδόσεις Παπαζήση, Νικηταρά 2 & Εμμ. Μπενάκη, 106 78 Αθήνα, τηλ. 2103822426

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ